De vraag die we in allerlei varianten aan sollicitanten stellen is: ‘Vertel ons eens iets over jezelf’. In dit artikeltje vertel ik je waarom dat eigenlijk niet de goede vraag is en welke vragen je in plaats daarvan misschien beter zou kunnen stellen.
Maar voor een goed begrip eerst even dit:
Elk goed vertelde verhaal bevat een paar vaste elementen, namelijk: 1. Er is een held*. 2. Die held heeft een probleem. 3. De held ontmoet een gids. 4. Die gids heeft een plan (of een toverdrankje). 5. De held overwint zijn probleem met hulp van de gids (en leeft nog lang en gelukkig). Eind goed al goed!
Welnu. Door aan de sollicitant te vragen iets over zichzelf te vertellen, en vervolgens middels bijvoorbeeld de STARR methodiek te gaan onderzoeken of het wel klopt wat hij over zichzelf zegt, plaatsen we hem in de rol van de held.
Fout!
De sollicitant is niet de held van het verhaal waar hij graag aan deel wil nemen. Hij is in het beste geval de gids, of althans, dat wil hij worden. De held van het verhaal is de cliënt (of de klant als je niet in de zorg werkt).
Om de sollicitant meteen in de juiste modus te krijgen zouden we beter de volgende vragen kunnen stellen:
- “Vertel ons eerst eens iets over onze cliënt (de held)”.
- “Vertel ons dan iets over ons (de gids)”
- “Vertel ons daarna eens iets over jouzelf in relatie tot ons en onze held”
Wedden dat je een totaal ander gesprek krijgt dan je gewend bent? Wedden ook dat je gaat schrikken hoeveel mensen vaak geen idee hebben waar ze nou eigenlijk op solliciteren?
Laat de sollicitant daarom ruim vóór het gesprek weten dat je deze vragen ZEKER gaat stellen, zodat hij zich erop kan voorbereiden. In de praktijk blijkt dat een groot extra voordeel op te leveren:
Een jeugdzorg-organisatie meldde dat het nogal zure en dure probleem van de ‘vroege afhakers’ met ruim de helft was afgenomen sinds ze deze vragen in deze volgorde zijn gaan stellen.
(‘Vroege afhakers’ zijn mensen die nádat ze zijn aangenomen tot de ontdekking komen dat ze de zwaarte van de functie schromelijk hebben onderschat en daarom snel weer vertrekken).
Maar geef je de sollicitant niet teveel voordeel door deze vragen van tevoren aan te kondigen?
Nope!! Ten eerste is ‘stand-up comedian zijn’ waarschijnlijk geen kerncompetentie in de functie waar je voor werft.
Je zoekt niet naar degene die zich het best kan presenteren maar naar degene die het best snapt wat de functie vraagt en een reëel beeld kan schetsen van zijn eigen mogelijkheden en beperking daarin.
En bovendien, van de mensen die al bij je werken waardeer je het toch ook dat ze zich voorbereiden en beslagen ten ijs komen?
En dan nog de vierde vraag.
Voor wie in de jeugdzorg werkt of in de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking heb ik nog een vierde vraag. Een andere reden voor ‘vroeg afhaken’ blijkt daar namelijk nogal eens te zijn het boven komen van eigen onvoldoende verwerkte problematiek.
Veel mensen in die sectoren hebben zelf namelijk ook nogal eens een flinke emotionele baksteen in hun rugzak. Niet zelden is dat zelfs een van de belangrijkste redenen om dit werk te willen gaan doen.
De vierde vraag (eveneens verstandig om van tevoren aan te kondigen) die je in deze sectoren zou moeten stellen is:
“Heb jij zo’n baksteen in je rugzak en zo ja wat heb jij daar tot nu toe mee gedaan?”
Zeg er meteen bij dat de sollicitant niet zijn hele probleem op tafel hoeft te leggen en dat het ook zeker niet de bedoeling is om mensen met een baksteen buiten de deur te houden. Sterker nog, ervaringsdeskundigheid kan juist ook grote toegevoegde waarde hebben.
“Het gaat ons erom te voorkomen dat de baksteen in je rugzak straks een molensteen om je nek wordt”.
Je maakt hier ook meteen iets anders mee duidelijk: “In dit werk ben jij zelf je allerbelangrijkste instrument, met alles erop en eraan. Weet dat het hier volstrekt normaal is om het in alle openheid (maar ook in veiligheid) over dat instrument te hebben, zodat wij jou kunnen ondersteunen om een fantastische medewerker te worden, die zichzelf kent, die zich wil en kan ontwikkelen en die blijft.”
Deze ‘vragen die je aan iedere sollicitant zou moeten stellen’ zijn ontleend aan de training Assessor | Competentiecoach Zorg (VG).
Kijk voor meer informatie op petervonk.com/assessortraining-zorg
* De held kan uiteraard ook een heldin zijn, hij een zij, hem een haar, enzovoort. Voor de leesbaarheid kies ik in mijn blogs en artikelen steeds één vorm. Deze keer is dat de mannelijke. De volgende keer zal het de vrouwelijke vorm zijn.
Ken je dit super praktische en concrete competentie-ontwikkelboek al?
